Από τη Σαμαρά Στεφανία, Λογοπεδικό – Λογοθεραπεύτρια Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, M.Sc., και Λογοθεραπεύτρια του κέντρου ειδικών θεραπειών “ΛΟΓΟΥπολη”
Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας, γνωστή ως ADHD, επηρεάζει εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο και συχνά επιμένει μέχρι την ενήλικη ζωή. Σε γενικές γραμμές, τα μικρά παιδιά με Δ.Ε.Π.Υ. τείνουν να απογοητεύονται εύκολα, να είναι σκυθρωπά, ακόμη και αγενή στη συμπεριφορά τους. Μπορεί να ανησυχούν πάρα πολύ ή για πολύ καιρό ακόμα και για τα πιο μικρά πράγματα και να έχουν μεγαλύτερη δυσκολία να μεγαλώσουν. Είναι, επίσης, εξαιρετικά ευαίσθητα σε έναν διορθωτικό τύπο ανατροφοδότησης – το να τους ζητήσουν να φορέσουν το σακάκι τους για να βγουν έξω, για παράδειγμα, μπορεί να οδηγήσει σε αντιδράσεις και εκρήξεις θυμού. Αυτές οι ιδιαιτερότητες ολόκληρου του φάσματος Δ.Ε.Π.Υ. απαιτούν ατομική προσέγγιση στο παιδί, γνώση τόσο της πάθησης όσο και των πιθανών τρόπων προσαρμογής και λειτουργικής ζωής.
Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (Δ.Ε.Π.Υ.) είναι μια χρόνια πάθηση που επηρεάζει εκατομμύρια παιδιά και συχνά συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή. Η Δ.Ε.Π.Υ. περιλαμβάνει έναν συνδυασμό επίμονων προβλημάτων, όπως η δυσκολία διατήρησης της προσοχής, η υπερκινητικότητα και η παρορμητική συμπεριφορά.
Τα παιδιά με Δ.Ε.Π.Υ. μπορεί επίσης να εμφανίσουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, προβληματικές σχέσεις και κακή σχολική επίδοση. Τα συμπτώματα μερικές φορές μειώνονται με την ηλικία. Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι δεν ξεπερνούν ποτέ πλήρως τα συμπτώματα της Δ.Ε.Π.Υ., αλλά μπορούν να υιοθετήσουν στρατηγικές για να ζήσουν πιο λειτουργικές ζωές και να νιώθουν ολοκληρωμένοι.
Καθώς περνούν στην προσχολική ηλικία και η γλωσσική τους ικανότητα αυξάνεται, συνήθως τα αναπτυσσόμενα παιδιά είναι πιο ικανά να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους. Έτσι, αρχίζουν να αντιδρούν σε καταστάσεις με ευελιξία και με γενικά αποδεκτούς τρόπους. Τα παιδιά με Δ.Ε.Π.Υ., από την άλλη πλευρά, συνεχίζουν να δυσκολεύονται να διαχειριστούν νέες και δύσκολες καταστάσεις και να μειώσουν την αγωνία. Δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν αποτελεσματικά, δηλαδή να επεξεργάζονται αρνητικά συναισθήματα. Εκφράζουν με έντονο τρόπο τα συναισθήματά τους (λεκτικά ή σωματικά), δείχνουν επιθετικότητα ή επιδεικνύουν πιο αποτρεπτική συμπεριφορά για να προσπαθήσουν να αυτορυθμιστούν.
Πρώιμα σημάδια Δ.Ε.Π.Υ. σε μικρά παιδιά: έντονα, ανεξέλεγκτα συναισθήματα
Εν ολίγοις, τα νήπια και τα παιδιά προσχολικής ηλικίας με Δ.Ε.Π.Υ. είναι υπερβολικά αντιδραστικά. Γιατί; Επειδή αισθάνονται τα συναισθήματα πιο βαθιά και τα κρατούν περισσότερο από τα άτομα χωρίς Δ.Ε.Π.Υ. Αντιδρούν σε υπερβολικό βαθμό με θετικά συναισθήματα, όπως ο ενθουσιασμός, που μπορεί να σημαίνει ότι ουρλιάζουν και πηδούν από χαρά για μικρά πράγματα. Επίσης, αντιδρούν με αρνητικά συναισθήματα, όπως η απογοήτευση, οδηγώντας συχνά σε εκρήξεις θυμού ή επιθετική συμπεριφορά.
Διάγνωση Δ.Ε.Π.Υ. στα παιδιά
Τα παιδιά μπορούν να διαγνωστούν με Δ.Ε.Π.Υ. μόνο όταν φτάσουν στη σχολική ηλικία. Οι ειδικοί παιδίατροι και οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας, όπως επίσης και οι παιδονευρολόγοι μπορεί να βασίσουν μια διάγνωση Δ.Ε.Π.Υ. στη συμπεριφορά του παιδιού και σε άλλα συμπτώματα. Μερικές φορές είναι εύκολο για τους γονείς και τους δασκάλους να συγχέουν ορισμένες συμπεριφορές με τη Δ.Ε.Π.Υ.
Αν και η θεραπεία δεν θα θεραπεύσει τη Δ.Ε.Π.Υ., μπορεί να βοηθήσει πολύ στον έλεγχο των συμπτωμάτων. Η θεραπεία, συνήθως, περιλαμβάνει αλλά δεν περιορίζεται σε φαρμακευτική αγωγή και θεραπείες συμπεριφοράς.
Πρώτα απ’ όλα, η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι η βάση της καλής προόδου. Αν και τα δεδομένα δείχνουν έναν αυξανόμενο αριθμό παιδιών με σύνδρομο Δ.Ε.Π.Υ., οι επιστήμονες αναζητούν συνεχώς τη ρίζα του προβλήματος και μεθόδους για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της προβληματικής συμπεριφοράς.
Τα περισσότερα μικρά παιδιά μπορεί μερικές φορές να εκδηλώσουν υπερκινητικότητα, παρορμητικότητα και απροσεξία. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας. Υπάρχουν και άλλα κριτήρια αξιολόγησης, όμως ένας ειδικός παιδίατρος και ψυχολόγος μπορεί να επιβεβαιώσει τη διάγνωση της Δ.Ε.Π.Υ.
Αν παρατηρείτε ότι το παιδί σας εμφανίζει συμπεριφορές ή χαρακτηριστικά, όπως αυτά που προαναφέρθηκαν, απευθυνθείτε άμεσα στους ειδικούς και συγκεκριμένα σε κάποιο κέντρο Ειδικών Θεραπειών. Θυμηθείτε: η πρώιμη παρέμβαση και η έγκαιρη θεραπεία είναι το κλειδί για την αποτελεσματική διαχείριση των όποιων δυσκολιών, καθώς και για μια λειτουργική ζωή. Η θεραπευτική ομάδα του κέντρου μας, που βρίσκεται στην Καλαμαριά Θεσσαλονίκης, κατέχει τη γνώση, την εμπειρία και τις τεχνικές, προκειμένου να βοηθήσει την κάθε σας ανάγκη και να γίνει μία λύση στο πρόβλημά σας.