ΠΟΣΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΙΚΑ Η ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ? 

Από την Ευδοκία Καπνοπούλου, Εργοθεραπεύτρια BSc Εργοθεραπείας, εκπαιδ. στο Sensory Integration, υπεύθυνη Εργοθεραπεύτρια του κέντρου ειδικών θεραπειών ‘’ΛΟΓΟΥπολη’’

Σε κάθε ηλικία, οι αισθήσεις βοηθούν σε κάτι περισσότερο από το να βλέπεις, να μυρίζεις, να γεύεσαι, να αισθάνεσαι και να ακούς. Οι αισθήσεις παίζουν σημαντικό ρόλο σε όλα, από το να διατηρούμε την ισορροπία μας, να κάνουμε ποδήλατο, να ξέρουμε πότε πεινάμε και πότε διψάμε. Εδώ θα ασχοληθούμε με μία αίσθηση που ονομάζεται ιδιοδεκτικότητα, γνωστή και ως αίσθηση επίγνωσης του σώματος. 

Τι είναι η ιδιοδεκτικότητα; 

Για να καταλάβετε τι είναι η ιδιοδεκτικότητα, κλείστε τα μάτια σας και απλώστε τα χέρια σας. Μετακινήστε τα. Ακόμη και με κλειστά μάτια, μπορείτε να καταλάβετε πόσο μακριά ή κοντά βρίσκονται τα χέρια σας από το σώμα σας; Αυτή είναι η ιδιοδεκτική σας αίσθηση σε λειτουργία! 

Η ιδιοδεκτικότητα είναι η αίσθηση της επίγνωσης του σώματος. Μας λέει πού βρίσκονται τα μέρη του σώματός μας χωρίς να χρειάζεται να τα αναζητήσουμε. Αυτό βοηθά να γνωρίζουμε τη θέση τους σε σχέση του ενός με το άλλο, γεγονός που ενισχύει τις ικανότητες συντονισμού μας. Μας λέει επίσης πόση δύναμη πρέπει να χρησιμοποιήσουμε όταν κρατάμε, σπρώχνουμε, τραβάμε ή σηκώνουμε αντικείμενα. 

Από πού προέρχεται η ιδιοδεκτικότητα; 

Η ιδιοδεκτικότητα ανιχνεύεται από ειδικούς υποδοχείς στους μύες, στους τένοντες και στο δέρμα. Αυτοί οι υποδοχείς επικοινωνούν με τον εγκέφαλό μας για να μας πουν πού βρίσκονται τα μέρη του σώματός μας στον χώρο. 

Στα πρώτα χρόνια της ζωής μας, η αναπτυσσόμενη ιδιοδεκτικότητα δημιουργεί στο μυαλό μας έναν χάρτη για το πού βρίσκονται τα μέρη του σώματός μας. Η όραση βοηθά στην ιδιοδεκτικότητα, αλλά δεν είναι απαραίτητο να βλέπετε τα σημεία αυτά για να γνωρίζετε πού βρίσκονται.  

Ποια είναι μερικά παραδείγματα ιδιοδεκτικότητας; 

Το άγγιγμα του προσώπου ή το άγγιγμα των χεριών στα πόδια: Ένα από τα ορόσημα του μωρού των 4-6 μηνών είναι “να βρει τα πόδια του”, όπου δηλαδή αγγίζει τα πόδια του με τα χέρια του. Αυτό το ορόσημο καθίσταται εφικτό με τη δημιουργία ενός νοητού χάρτη του σώματος. 

• Βούρτσισμα των μαλλιών: Η ιδιοδεκτικότητα βοηθά να γνωρίζουμε πού βρίσκεται το χέρι μας στον χώρο και μας βοηθά να φτάσουμε τα μαλλιά μας χωρίς να χτυπήσουμε τον εαυτό μας στο πρόσωπο με τη βούρτσα ή να χάσουμε τα μαλλιά μας. Μας βοηθά να χρησιμοποιούμε την κατάλληλη ποσότητα δύναμης κατά το βούρτσισμα των μαλλιών μας για να μην προκαλούμε πόνο. 

• Κρατάμε ένα αυγό: Η ιδιοδεκτικότητα μας λέει πόση δύναμη πρέπει να χρησιμοποιήσουμε ενώ κρατάμε ένα αυγό ώστε να μην σπάσει. 

• Παίζοντας ένα άθλημα: Η ιδιοδεκτικότητα βοηθάει να ξέρουμε πόσο μακριά πρέπει να τεντώσουμε το χέρι για να πιάσουμε μια μπάλα ή πόσο μακριά πρέπει να φτάσουμε το πόδι για να κλωτσήσουμε μια μπάλα ή να πατήσουμε μια βάση. 

• Γράφοντας ή σχεδιάζοντας: Η ιδιοδεκτικότητα μας λέει πόσο δυνατά πρέπει να γράψουμε, ώστε να μην σπάσουμε το εργαλείο γραφής στο χαρτί. 

Ποια είναι τα σημάδια που δείχνουν ότι το παιδί σας μπορεί να έχει διαταραχή της ιδιοδεκτικότητας; 

Ένα θέμα ιδιοδεκτικής επεξεργασίας μπορεί να διαφέρει από άτομο σε άτομο. Μερικές φορές θα μοιάζει με έλλειψη αυτοελέγχου. Τα παιδιά που δυσκολεύονται με τον αυτοέλεγχο μπορεί να εμπλακούν σε σκληρό παιχνίδι με σπρωξίματα, δαγκώματα ή κλωτσιές. Επειδή το να γνωρίζουν πόση δύναμη πρέπει να ασκήσουν είναι μέρος της ιδιοδεκτικότητας. Ακόμη, τα παιδιά με πρόβλημα ιδιοδεκτικότητας μπορεί να γράψουν πολύ δυνατά και να σπάσουν το σκεύος γραφής τους ή μπορεί να τους πέφτουν συχνά αντικείμενα. Πολλές από τις κινήσεις τους φαίνονται αδέξιες λόγω έλλειψης συντονισμού. Ενδέχεται να δυσκολεύονται να σταθούν στο ένα πόδι, μπορεί να πέφτουν τακτικά πάνω σε ανθρώπους ή πράγματα ή να πέφτουν από τα σκαλιά. 

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως κάθε παιδί έχει τους δικούς του ρυθμούς. Σε περίπτωση που παρατηρούνται δυσκολίες ή αδεξιότητα από την πλευρά των παιδιών, απευθυνόμαστε σε έναν εργοθεραπευτή. Αν υποψιάζεστε ότι υπάρχει δυσκολία στην ανάπτυξη του παιδιού σας απευθυνθείτε άμεσα στους ειδικούς και συγκεκριμένα σε κάποιο κέντρο Ειδικών Θεραπειών. Η πρώιμη παρέμβαση είναι το κλειδί για έγκαιρη θεραπεία. Το κέντρο μας, που βρίσκεται στην Καλαμαριά Θεσσαλονίκης είναι πλήρως εξοπλισμένο με καταρτισμένο προσωπικό, έτοιμο να βοηθήσει την κάθε σας ανάγκη και να γίνει μία λύση στο πρόβλημά σας.